روش‌های جراحی پیوند سلول‌های بنیادی اپی‌تلیوم و پیوند قرنیه در درمان کراتوپاتی تاخیری ناشی از گاز خردل

هدف: گزارش یافته‌های بالینی و مقایسه نتایج روش‌های مختلف جراحی در درمان بیماران مبتلا به کراتیت تاخیری ناشی از گاز خردل (MGK). روش پژوهش: در این پژوهش مداخله‌ای مقایسه‌ای گذشته‌نگر، بیماران مبتلا به کراتوپاتی تاخیری ناشی از گاز خردل که در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مجروح شده بودند، وارد مطالعه گردیدند. علایم و یافته‌های بالینی بیماران بررسی شده و مداخلات دارویی و جراحی برای بهبود خشکی چشم، ایسکمی لیمبوس، نقص سلول‌های بنیادی ناحیه لیمبوس (LSCD) و درگیری‌های قرنیه‌ای انجام شد. پیوند الوگرافت ملتحمه‌ای لیمبوس از فرد زنده وابسته (lrCLAL) در مقابل پیوند الوگرافت کراتولیمبال از جسد (KLAL) و پیوند قرنیه نافذ (PKP) در مقابل پیوند قرنیه لایه‌ای (LKP) از نظر نتایج بالینی و میزان بقای پیوند مقایسه شدند. یافته‌ها: به طور کلی 175 چشم از 90 بیمار مرد با محدوده سنی 68-34 سال برای مدت متوسط 101 ماه پی‌گیری شدند. شایع‌ترین درگیری چشمی، بلفاریت مزمن و خشکی چشم بود. اختلالات عروق ملتحمه و ایسکمی لیمبوس به ترتیب در 4/27 درصد و 7/29 درصد چشم‌ها مشاهده شد. نقص سلول‌های بنیادی ناحیه لیمبوس نیازمند پیوند سلول‌های بنیادی، در 1/41 درصد چشم‌ها رخ داد. شایع‌ترین علامت درگیری قرنیه، کدورت استرومای قدامی قرنیه در مرکز و محیط (9/58 درصد) و به دنبال آن نازک شدن استرومای قرنیه (36 درصد) و نورگ‌زایی در آن (4/27 درصد) بود. پیوند الوگرافت ملتحمه‌ای لیمبوس از فرد زنده وابسته در 32 چشم (3/18 درصد) و پیوند الوگرافت کراتولیمبال از جسد در 40 چشم (9/22 درصد) انجام شد. میزان بقای پیوند در ماه 40 در گروه lrCLAL 1/39 درصد و در گروه KLAL 7/80 درصد به ترتیب با میانگین مدت 9/24 و 8/68 ماه بود (02/0=P). 30 چشم (1/17 درصد) مورد پیوند قرنیه نافذ و 51 چشم (1/29 درصد) تحت پیوند قرنیه لایه‌ای قرار گرفتند. شکست پیوند قرنیه در 9 مورد (30 درصد) از موارد PKP و 6 مورد (8/11 درصد) از موارد LKP مشاهده شد. میزان بقای پیوند در ماه 28 در گروه پیوند قرنیه نافذ 39 درصد و در گروه پیوند قرنیه لایه‌ای 3/90 درصد به ترتیب با میانگین مدت 6/29 و 85 ماه بود (001/0P<). نتیجه‌گیری: در مقایسه مداخلات جراحی با روش‌های پیوند آلوگرافت ملتحمه‌ای لیمبوس از فرد زنده وابسته lrCLAL و پیوند نفوذی قرنیه، اختلالات لیمبوس و قرنیه در مصدومان شیمیایی ناشی از گاز خردل به ترتیب به بهترین نحو با انجام پیوند آلوگرافت کراتولیمبال از جسد و پیوند قرنیه لایه‌ای قابل درمان است. · مجله چشم‌پزشکی بینا 1390؛ دوره 17، شماره 2: 119-108.